Structuurvisie Oostradiaal
Oostvaarts!
Deccennia lang lag de focus in Haarlem op de westkant (duinen/zee) en in noord-zuid richting (Spaarne/strandwallen). Maar de toekomstige dynamiek van Haarlem zit aan de oostkant als onderdeel van de metropool, daar waar de stad aantakt op de nationale infrastructuur en OV-netwerken. Een schaal hoger laat zien dat het onderliggende watersysteem een verbindend netwerk is en geen grens of demarcatielijn. De groene oostflank van de stad Haarlem verdient de status van landschapspark om alle losse fragmenten in het landschap met elkaar te kunnen verbinden. Maar een landschapspark zonder functioneel programma en goede ontsluiting is kansloos. De opgave is om recreatieve programma’s, natuurdoelen, waterberging, aardkundige monumenten en cultuurhistorische relicten (Stelling van Amsterdam) samenhangend en duurzaam te ontwikkelen en het gebied in oost-west richting te voorzien van aantrekkelijke routes van en naar de stad. De reconstructie van de Amsterdamse Vaart vormt de navelstreng voor de stedelijke gebiedsontwikkeling tussen Landschapspark De Liede en het centrumgebied, dus Oostvaarts !
Opgave
De opgave voor de gebiedsvisie Oostradiaal is complex en urgent door de aanleg van de nieuwe invalsroute naar de stad (fly-over) en het verdwijnen van de invalsweg langs de Amsterdamse Vaart. Samengevat is de opgave als volgt:
– Transformatie naar rood, blauw en groen in plaats van grijs in vrijkomend weg tracé
– verkeersstructuur: wat is de betekenis van de fly-over voor het tracé Amsterdamse Vaart
– reconstructie Amsterdamse Vaart als verbindende waterstructuur
– regionale langzaam verkeersroute van duinen naar Amsterdam
– omgeving station Haarlem-Spaarnwoude: multifunctioneel gebied met eigen karakter
– vormgeven entree van de stad: overgang buitengebied naar stedelijk gebied
– noord-zuidverbindingen als schakel tussen Haarlem Oost en Waarderpolder
– transferium
– uitbreiding capaciteit spoor (4 sporen)
De gebiedsvisie maakt onderscheid in 5 verschillende stedenbouwkundige deelgebieden die gezamenlijk de dragers zijn voor toekomtige gebiedsontwikkeling.
1. Amsterdamse Vaart
Het terugbrengen van de Amsterdamse Vaart als kadeprofiel vormt de drager voor stedelijke ontwikkeling in de lijn binnenstad-Amsterdamse poort- Oostpoort richting landschapspark De Liede.
2. Prins Bernardlaan: onderdoorgang
Het doortrekken van de Prins Bernardlaan maakt de Amsterdamsevaart en de Gedempte Oostersingelgracht verkeersluwer. Een onderdoorgang betekent niet alleen een betere geleiding van het autoverkeer aan de oostzijde van de stad, maar ook een snelle fietsverbinding tussen stadsdeel Oost en de Waarderpolder.
3. Vaartpark
Het Vaartpark als stadspark verbindt de binnenstad met Landschapspark De Liede en voorziet in de behoefte naar een stadspark van formaat voor de aangrenzende woonbuurten met groenarmoede: Amsterdamse Buurt, Parkwijk en de Zuiderpolder.
4. Ov-knooppunt Spaarnwoude
Mogelijkheden zijn hier voor een gemengd stedelijk programma. Bebouwing is op verschillende niveau’s denkbaar, over het spoor heen of aan weerszijden ervan met een verbinding ertussen. Uitgangspunt is dat het gebied zowel functioneel als qua verschijningsvorm of stedenbouwkundige morfologie een eigen identiteit krijgt. De bebouwing aan de oostzijde van het gebied vormt de entree of de poort van de stad. Er zijn 3 modellen denkbaar voor dit OV-knooppunt: Eiland model (TFR), Brugmodel en Poortmodel
5. Landschapspark De Liede
Het groene buitengebied wordt de voorkant van de stad door de bebouwing een oriëntatie op het buitengebied te geven. Stad en land zijn niet langer twee naast elkaar liggende landschappen maar hebben een onderlinge relatie. Oostwest verbindingen tussen de bedrijfsbebouwing van de Waarderpolder zorgen voor een betere ontsluiting van het buitengebied, evenals een noordzuid route langs de geprojecteerde bebouwing. De rand van het stedelijk gebied krijgt daarmee een publiek karakter.
Ontwerpopgaven voor het landschapspark zijn: betere aanhechting met de stad door opwaarderen entrees, ontbrekende verbindingen in routenetwerk realiseren, De Stelling van Amsterdam beleefbaar maken door respecteren schootsvelden fortenreeks als open zone met uizicht op hoofdverdedigingslijn (beplante dijk) als recreatieve route, vormgeven aan de wateropgave (buffering), versterken watergebonden recreatieve programma’s en de 7 monumentale vergezichten in Oost die bepalend zijn voor de identiteit van de stadsrand als “landschapspanoramma’s verankeren in het ruimtelijk beleid.
ontwerper: marnix tavenier als landschapsarchitect onderdeel van het planteam aTA
ontwerpend onderzoek: 2009
opdrachtgever gemeente Haarlem